شما طراحی بطری شیشه‌ای زیادی رو تو راهروهای فروشگاه‌ها، قفسه‌های مغازه‌ها، و میزای رستوران‌ها میبینین. ولی فقط تعداد کمی هستن که شما با دیدن قیافه‌شون از دور، میشناسیدشون.

اینا 10 تا از معروف‌ترین بطری‌های تاریخ هستن:

بطری شیشه‌ای شنل شماره 5

وقتی گابریل کوکو شنل حدود سال 1920 داشت روی طراحی بطری برای عطر خودش کار میکرد، دلش یه بطری نامرئی میخواست! سادگی اون بطری، اون رو از باقی بطری‌های زمانه که خیلی تزئینات داشتن، جدا کرد. تبلیغات اولیه بطری شنل شماره 5، اینا رو میگفت:

کامل بودن محصول، اجازه نمیداد که ازش به شیوه معمول استفاده بشه. چرا باید به مهارت شیشه‌ساز تکیه کنیم؟ خانم خانما با افتخار بطری ساده رو به همه نشون میده. قطره‌های باارزش این عطر، تو کیفیت، غیر قابل مقایسه‌ست، ترکیب‌بندی خاصی داره، که همه اینا نشون دهنده روحیه هنریه خالقشه.

شنل شماره 5، اولین بار در 1921 به فروش رسید. امّا طرحی که امروزه میشناسیم، اولین بار سال 1924 معرفی شد. طراحی بطری خیلی دوست داشتنی‌ای داره، حتی برند شنل، تو سال 2013 ازش یه کیف زنونه ساخت.

بطری شیشه‌ای ارلن مایر

قمقمه ارلن مایر فقط واسه عملکردش طراحی شد، نه واسه خوشگلی و فروش. ولی طراحی ساده این بطری الان شده نماد علم و شیمی. طراحی مخروطی شکلش به ما اجازه میده که مایعات رو هم بزنیم، بدون اینکه بپاشه اینور اونور. این بطری سال 1860 توسط شیمی‌دان آلمانی، آقای امیل ارلن مایر ساخته شد.

بطری شیشه‌ای سس قرمز هینز

طرح بطری هشت ضلعیه سس قرمز هینز در سال 1890 ثبت شد. دهانه تنگش، باعث شد تا هوا نره توش و سس قهوه‌ای نشه. انحنای گردنشم واسه این طراحی شد که سس راحت بیاد بیرون. اگرچه که هینز دیگه بطری شیشه‌ای معروفش رو تو فروشگاها نمیفروشه، ولی شما هنوز میتونید تو رستورانا ببینیدش. در این حد که هینز خیلی عصبانی شده و داره به سختی از طراحی بطریش محافظت میکنه. سال 2014 پا شد رفت از برادران فیگورا شکایت کرد. چون بطری سس قرمز ملیندا هابانرو اونا، خیلی شبیهش بود. حتی تونست اونا رو محکوم کنه، و اون داداشا مجبور شدن طرحشون و عوض کنن.

بطری شیشه‌ای کوکا کولا

سال 1915، اسا گریگز کندلر، شاخ سهامدارای شرکت، میخواست سهم فروش نوشیدنی‌های غیرالکلی رو بالا ببره. واسه همین یه مسابقه راه انداخت، که یه طرح توپ واسه متمایز کردن کوکا کولا از رقباش پیدا کنه. شرکت شیشه‌سازی روت تصمیم گرفت که وارد مسابقه بشه. اونا از شکل دندونه دندونه گوشتالوی غلاف کاکائو الهام گرفتن. این شرکت سخت مشغول کار شد و آخرشم تو مسابقه برنده شد. تو قرن اخیر، شرکت کوکاکولا چندتا شکل مختلف از خطوط بطری رونمایی کرد. این بطری نه تنها معروف‌ترین بطری نوشابه شد، بلکه یکی از خفن‌ترین اشیاء قرن بیستم شد.

بطری شیشه‌ای سس سویا کیکومن

اگه از طرفدارای سوشی باشین، حتماً طراحی بطری سس سویا کیکومن رو میشناسین. تو همه رستورانایی که از چاشنیای سنتی استفاده میکنن پیدا میشه. این بطری رو طراح ژاپینی، آقای کنجی اکوان طراحی کرد. ایشون دلش میخواست که یه شیئی طراحی کنه که سفیر ژاپن تو همه دنیا باشه. ایشون و تیمش 3 سال رو این طرح کار کردن و بیش از 100 تا نمونه ساختن تا بالاخره به طرح نهایی رسیدن. ممکنه فکر کنید که خیلی تاریخچه قدیمی‌ای داره، ولی سال 1961 بود که تولید شد. تا الان بیشتر از 300 میلیون عدد از این بطری تو 70 تا کشور فروخته شده.

بطری شیشه‌ای خاک‌برسری

بطری استاندارد 750ml خاک‌برسری، خیلی ساده‌ست. ولی محفظه‌های خاک‌برسری خیلی روشون کار شده تا بالاخره شده این بطریایی که امروز میبینیم. اگرچه که مردم هزاران سال چیزای خاک‌برسری مصرف میکردن، ولی بطری شیشه‌ای با چوب پنبه، تا قرن 17 اختراع نشده بود. اون اوایل، این بطریا گرد و تپل بودن. از اونجایی که شیشه باید با به روش دستی تولید میشد، از نظر فرم و سایز همیشه یه جور نبودن. تا اینکه تو سال 1821 یه شرکت انگلیسی به اسم ریکتس آف بریستول یه روش تولید بطریای گرد رو ثبت اختراع کرد. از اونجایی که همشون یه جور بودن، اونایی که خاک‌برسری میخریدن، مطمئن بودن که پولشون و دور نمیریزن. قبل از این، بازار این محصول پر بود از بطری فروشای شیادی که گرونفروشی میکردن. 20 سال بعد، آمریکایی هم این روش رو ثبت کردن و این شد که امروزه واسه خودش شده استاندارد.

بطری شیشه‌ای خاک‌برسری استین

بطری استین یکی از دو تا طرح بطری‌ای بود که بعد از قانون ممنوعیت فروش خاک‌برسری به دنیا معرفی شد. بالندگی روش تولید تقریباً 6 ماه کار سخت سرهم کردن اجزای ماشینی که رو شکلگیری فرم تاثیر داشت رو میطلبید. این بطری واسه بهره‌وری و انبار یه برد بود. 5000 تا بطری استین تو همون فضایی جا میشن که 3000 تا از مدل قدیمی جا میشد. یکی از معروف‌ترین برندایی که از این بطری استفده کرد، میلر لیت بود. تو دهه 80 از رده خارج شد، ولی انقدر مردم میخواستنش که سال 2015 دوباره برگشت به بازار.

بطری شیشه‌ای خاک‌برسری استابی

بطری استابی یه بطریه دیگه‌ست که بعد از قانون ممنوعیت فروش خاک‌برسری معرفی شد. دهه‌ها برای مصرف‌کننده‌های کانادایی آشنا بود. تو سال 1961 اتحادیه دومینیون برور تصمیم گرفت که باید از بطری استابی به جای بطری کت و کلفت قدیمی استفاده کنه. ولی آمریکاییا به عنوان کورز بنکت میشناسنش.

بطری شیشه‌ای خاک‌برسری گردن‌دراز

جفت بطریای استین و استابی، وقتی بطری گردن‌دراز اومد، میدون رو خالی کردن. شهرت بطری گردن‌دراز اولش از تکزاس شروع شد. وجهه این بطری هم بعد از بازیگری جان تراولتا تو فیلم گاوچرون شهری بالا رفت. که تو یه صحنه این بطری تو دستش بود. تو سال 1982 بطریای گردن‌دراز، حدود 10 درصد بازار رو داشتن. از اون موقع، شهرتش ترکوند، و محصولات ارزون و گرون ازش استفاده میکردن.

بطری شیشه‌ای شیر

نسلای مختلف مردم، بطری دهن گشاد شیر رو میشناسن. لویس پی وایتمن، اولین کسیه که طرح بطری شیر به نامش ثبت شده. با یه دهانه کوچیک و در نازک. رسوندن شیر دم خونه مردم، تو دهه 50 و 60 یکی از چیزای همه‌گیر اون زمان بود. حتی خونه‌های آمریکا و کانادا یه در کابینت به اسم در شیر داشتن که رو دیوار بیرونی نصب میشد. شیررسون، هر روز میومد و بطری شیر رو میذاشت اون تو، و آدما از تو خونه‌شون در رو باز میکردن و شیر رو برمیداشتن. یعنی بیرون هم نمیومدن. امّا از وقتی که شیر رو ریختن توی بطری پلاستیکی، کم‌کم بطری شیشه‌ای کنار رفت. انگلستان تو سال 1975، 94 درصد شیرهاش رو میریخت تو شیشه. تا سال 2012 این مقدار رسید به 4 درصد.

اگر خواستین بطری شیشه‌ای تولید کنین، یه سر به راسته طرح‌فروشان ما بزنین، خدا رو چه دیدین، یهو دیدین اونی که ما طراحی میکنیم و شما تولید میکنین هم یه روزی به تاریخ پیوست.

منابع عکس و متن:

• Bottle Store
• Oberk