مَتَلِ سیمرغ و بازنمود فرهنگ ایرانی در افسانه

این هفته هم رفتیم سراغ گروه بی‌شاخ و دم و ازشون خواستیم بهمون توضیح بدن که فرهنگ ایرانی در افسانه به چه شکل‌هایی بیان شده و اگر بخوایم یه فصل مشترک بین همه‌شون پیدا کنیم، اون چیز چیه.

اگه بخوام یه جمله راجع به بازنمود فرهنگ توی افسانه‌ها بگم اون جمله اینه: “از هر دست بدی از همون دست میگیری.” این قاعده به طرز عجیبی همه جا کاربرد داره. حالا میخواد توی قصه‌های جن و پری باشه یا روابط بین انسان‌ها.

بشین تا برات یه مثال بزنم، توی “متل سیمرغ” ملک محمد بچه‌های سیمرغ رو از مرگ حتمی نجات میده یعنی، مانع از این میشه که مار بچه‌های سیمرغ رو بخوره. خب حالا پاداش ملک محمد چیه؟ اگه یه باری مرگ زندگیش رو تهدیدش کنه، سیمرغ حتماً کمکش خواهد کرد. نه به خاطر این که سیمرغ یه پرندۀ قدرتمند و افسانه‌ایه، بلکه به خاطر قاعده “از هر دست بدی از همون دست میگیری.” ملک محمد چون یه بار جون کسی رو نجات داده، حالا اگه توی مخمصه‌ای بیوفته و جونش در خطر باشه، از مرگ حتمی نجات پیدا میکنه.

بذار یه مثال ملموس‌تر بزنم، حتماً شنیدید بعضی از دخترها برای پیدا کردن همسر مناسب، شرط‌های خیلی خیلی سخت میذارند. توی افسانه‌های پریان، گاهی وقتا این شرط‌ها اینقدر سخت میشه که منجر به مرگ خواستگارها میشه. امّا قصه اینجا تموم نمیشه. یه روزی، از یه جایی، یه قهرمانی میاد و دختر رو به جزای اعمالش میرسونه یعنی، به یک نوعی زمینه‌ساز مرگ دختر میشه. این کار یه عمل خشن و وحشیانه نیست، بلکه قاعدۀ زندگی کردنه. شاید نتایج نیک و بد اعمالمون دیر بهمون، اما قطعاً خواهد رسید. بعضی از فیلسوفا هم سخت به چنین قاعده‌ای باور دارند. اونها میگن: طوری رفتار کن که رفتارت بتونه قاعده بشه.

اگه یه سری به کوچه پس‌کوچه‌های تهران قدیم بزنیم، حتماً داستان‌هایی راجع به بازاری‌های خوش‌نام و خوش‌قول قدیمی می‌شنویم. کسایی که همیشه دست به خیر بودند، هیچوقت در حق هیچ کسی ظلم نکردند و… امّا یهو از بد روزگار میزنه و زار و زندگیشون به باد میره. با این حال از اونجایی که آدم خوبی بوده، همۀ اهل بازار کمک می‌کنند، تا حاجی دوباره سرپا بشه و کار و بارش رونق بگیره. این‌ها معجزه نیست یه قاعده است شبیه قاعده‌ای مثل: 2+2=4

این قصه‌ها شما رو یاد چی میندازه؟ یاد این جمله نمیوفتید که بهشت و جهنّم ما آدما همین دنیاست؟ شاید در افسانه‌ها مهم نیست که جهان آخرتی وجود داره یا نه، مهم اینه که توی این دنیا و توی اون دنیا، شقاوت و سعادت ما بر اساس کارایی که کردیم رقم می‌خوره. اگه توی این دنیا دست به خیر بوده باشیم، اون دنیا عاقب به خیریم، اما اگه شرّ خلق رو خواسته باشیم اون دنیا….

منابع عکس و متن:

نجوا عرفانی
ریخت‌شناسی افسانه‌های جادویی – پگاه خدیش – شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

درباره بطری بازار

اگر برای کسب و کار، کافه، رستوران و محصولات خودتون، نیازی به بطری و جار و ظروف بسته‌بندی داشتین، یه سر به صفحه بازارچه خرید بطری و جار ما بزنین. توی این بازارچه، انواع بطری و جار و ظروف بسته‌بندی میفروشیم.

اگر هم نیاز به طراحی بطری، جار و یا بسته‌بندی و لیبل داشتین، یه سر به صفحه طراحی بطری و جار ما بزنین. براتون طراحی اختصاصی انجام میدیم، یه جوری که همه انگشت به دهن بمونن. خلاصه که در خدمتیم.

راستی! پهلوانان بازار ما رو دیدین؟ توی این صفحه، کسب و کارهای موفق، بسته بندی، بطری و جار این برندها رو معرفی میکنیم. شما هم میتونین یکی از اونها باشین.